سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه» در ادامه سلسله مباحث امام در بسترتاریخ به بیان زمان مبارزات علنی امام علیه استبداد پهلوی می پردازد.

مبارزات علنی امام علیه استبداد پهلوی پس از رحلت آیت الله بروجردی و با تقویت لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی در سال 1341آغاز می شود. با انتشار خبر تصویب لایحه مذکور به پیشنهاد امام جلسه رایزنی با حضور حضرات آیات گلپایگانی و شریعتمداری در منزل شیخ­ مرتضی­ حائری تشکیل می­شود و طبق اتفاق علمای حاضر در جلسه، امام خمینی تلگرامی را به شاه مخابره می­کند و موجبات نگرانی و خطرات احتمالی ناشی از این قانون را به شخص ایشان گوشزد کرده و خواستار حذف قوانین مخالف دین و مذهب­کشور از دولت می شود. در پی آن آیت الله گلپایگانی و شریعتمداری نیز به طوری جداگانه پیامی همانند پیام امام را به شاه ارسال می دارند.  شاه چند روز بعد به پیام های مراجع قم به جز امام خمینی پاسخ می دهدکه این حرکت ،خود، نشان از ملاحظات و محاسبات ویژه دستگاه پهلوی نسبت به شخص امام خمینی می باشد.

پس ازآن، امام درسخنرانی­ها و نامه­های خود به علمای سایرشهر­ها به ناهنجاریهای فراتر از لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی اشاره می­کند و موج بیداری را در جامعه پدید می­آورد.

 در پی سکوت و بی اعتنایی دولت به درخواست علما مبنی بر لغو لایحه، امام  دوتلگرام را یکی به شاه و دیگری را به اسد الله عَلم نخست وزیر وقت مخابره می­کند. ایشان در پیام بی اعتنایی عَلم به لغو لایحه را به شاه گوشزد می­کند و عَلم را به نشر عقاید ضاله درکشور محکوم می­کند و نیز درپایان بسیار زیرکانه شاه را تهدید می­کند که اگر عَلم را به ترک­کارهای خلاف دین ملزم نکند، ناگزیرم در نامه سر­گشاده به اعلی حضرت مطالب دیگری را تذکردهم.

 اسد الله اعلم با ارسال تلگرامی به مراجع نظر فریبکارانه خود را مبنی برلغو لایحه ایالتی و ولایتی ابراز می دارد، اما به تلگرام امام پاسخ نمی­دهد، دلیل عدم ارسال تلگرام را باید درگزارش ساواک دربارۀ  امام جستجوکردکه نوشته اند: برخوردهایی که تا­کنون داشته حائز اهمیت است و وی را نمی توان فریب داد.

با این که مراجع به ادعای عَلَم اعتماد کردند، لکن امام با تشکیل جلسه­ای به آقایان سفارش می­کند تا دولت، لغو لایحه را از روزنامه و رادیو اعلام  نکرده، آن را قبول نکنند. و در پیامی جداگانه خواستار مبارزه با دولت تا اعلام آن در جراید می­شود.

امام­خمینی در این ایام در دیدار با مردم تهران، در منزلش این طور می فرمایندکه تا فردا شب به دولت فرصت می­دهیم تا از طریق جراید و روزنامه لغو لایحه را اعلام کند در غیر این صورت دولت مسؤل عواقب بعدی خواهد بود.

 عاقبت، دولت در10آذر 1341 لغو لایحه را از طریق مصاحبه مطبوعاتی رسما اعلام می­دارد.

*اولین مصاف شاه با امام خمینی (ره)

 با اعلام لوایح 6 گانه از سوی دولت در 19 دی 1341 و برگزاری همه پرسی برای اجرای آن، رویارویی علما با شاه شدت گرفت.

 شاه که دراجرای این لوایح غربی بسیار جدی بود، درجواب به اعتراض علما می گوید: من اگر این کار را نکنم نه سلطنت می­ماند و نه عمامه شما!! در آن سو نظر امام و علما در قبال به اجرا گذاشتن رفراندم و همه پرسی این بود، خطری که عموم مردم را تهدید می­کند بزرگترازآن است که بتوان ازآن چشم پوشید. ملت اسلام در معرض نابودی و فنا قرارخواهدگرفت... کاری که از ما ساخته است این است که مردم را بیدار کنیم...

امام دراین ایام با انتشار اعلامیه­ای رفراندم را برای اجرای لوایح 6 گانه غربی، محکوم می کند که با پخش آن اعلامیه دیگر مراجع، موج عظیمی از اعتراض درکشور به خصوص درتهران و قم، به جریان می­افتد، که سرانجام با درگیری مأموران شاهنشاهی با مردم و روحانیون از حرکت بازمی ماند.

 پس از این حرکت فرماندار قم درجلسه علما که با حضور امام خمینی برگزار شده بود، حاضر می­شود و پیشنهاد می کندکه برای برطرف شدن سوء تفاهم ها، آقایان علما با شاه دیدارکنند. امام خمینی(ره) در آن جلسه این طور سخن میگوید... با یورش وحشیانه دیروز مأمورین دولت به علما و مردم شریف... هیچ راهی جهت ملاقات با شاه وجود ندارد، مگر آن که شاه... آقای علم را به عنوان مجرم اصلی از نخست وزیری عزل کند... تا راه برای ملاقات و مذاکره هموار گردد.

در مقابل، شاه نیز در نطقی شدید اللحن و با استفاده از ادبیاتی بسیارسخیف برضد علما و روحانیون موضع می­گیرد و بدین سان به رغم نظرات علمای دین، در 6 بهمن 1341 در برخی شهرها حکومت نظامی برگزار می­گردد و روز بعد ،از منابع رسمی اعلام می­­کند که در رفراندم 5 میلیون و اندی به اصلاحات­ رأی دادند.

در 7 اسفند 1341 امام در دیدار با مردم، آینده پرفروغی را برای ملت ایران پیش بینی کرده، می­فرماید... از این سرنیزه­ها زنگ زده و پوسیده نترسید، این سرنیزه­ها به زودی خواهد شکست. دیر یا زود شکست می خورد... خوب است که قدری عبرت بگیرند، بیدار شوند ودر سیاست­خود تجدید نظرکنند.

*اعلام عزای عمومی به جای عید 43

 آقا روح الله در22 اسفند 43 خطاب به علما و روحانیون می­نویسد: چون دستگاه حاکمه می خواهد با تمام توان احکام ضروری اسلام را ازبین ببرد عید امسال را به عنوان عزای عمومی اعلام می­کنم .

در پی انتشار این اعلامیه، آقایان بهبهانی، روحانی، شریعتمداری و میلانی اعلامیه مشابه­کلمات حضرت امام منتشر می کنند. علمای تهران نیز دو روز مانده به عید، اعلامیه­ای با امضاء 46 نفراز آقایان که درآن امضای آیات عظام محمد تقی آملی و تنکابنی دیده می­شد، عید امسال را عزای عمومی اعلام می­کنند.  

انتهای پیام40/313